Tekst: Judith Schotanus. Foto’s: Kim Nuijen.
Den Haag heeft veel kleine architectenbureaus. Wie zijn deze architecten? Waar werken ze? Wat is hun visie? HAACS is nieuwsgierig en maakte een portret van Riëtte van der Werff.
Bureau? Na mijn studie architectuur in Delft werkte ik bij De Zwarte Hond en Neutelings Riedijk. Vervolgens was ik samen met René Onsia eigenaar van ROW architectuur en sinds 2005 heb ik mijn eigen bureau, De Werff Architectuur.
Openbare ruimte? Het aardige van deze tijd is dat de ontwerppraktijk over meer dan gebouwen gaat. Ook de omgeving van het gebouw is interessant. Het is belangrijk dat de inrichting van de openbare ruimte ontwikkelt wordt in samenhang met de architectuur. Uit het gebruik blijkt dat dat zeer gewaardeerd wordt. In Rotterdam bijvoorbeeld transformeerde ik een Klooster in het Oude Noorden tot multifunctioneel buurtgebouw met kantoren, jongerenwerk, muziek en theater. Het gesloten fort werd een open gebouw en ik ontwierp ook het plein ernaast. Het multifunctionele gebouw en de school hebben nu een groen schoolplein waar ook lesgeven wordt.
Werkwijze? Het voormalige klooster en de openbare ruimte eromheen zijn tegelijkertijd fysiek en sociaal herontwikkeld. De gemeente is als opdrachtgever opgetreden. Tijdens de verbouw is een stichting met buurtbewoners opgezet die zelf het beheer en de programmering regelen. Als architect word je door de samenwerking zelf ook een gezicht dat herkend wordt in de buurt. Mensen komen naar je toe en vertellen wat ze wel of niet goed vinden en stellen vragen. Daarvoor moet je wel vaak aanwezig zijn. Ik betrek buurtbewoners – samen met de professionele partijen – bij het onderzoek naar de locatie en het ontwerp. Dat is arbeidsintensief, maar levert in de regel wel een passend ontwerp met meer draagvlak en op termijn op en ga je verloedering tegen.
Het is belangrijk dat de inrichting van de openbare ruimte ontwikkelt wordt in samenhang met de architectuur
Herontwikkeling? Meestal werk ik aan projecten voor hergebruik of uitbreiding. Den Haag heeft de herontwikkeling van kantoorgebouwen goed opgepakt. Wonen in de stad is erg belangrijk. De intensiteit van het gebruik van de openbare ruimte in de stad neemt de komende jaren toe. Binnen de stedelijke opgave moet daarom een kwaliteitsslag worden gemaakt. Met Urban Acupuncture kan de bestaande structuur op wijkniveau verbeterd en verduurzaamd worden, bijvoorbeeld door pleinen die zijn aangelegd als stenen vlakten, groener te maken, met meer mogelijkheden voor gebruik door volwassenen en kinderen.
Efficiënt werken? Ik houd van efficiënt werken omdat in deze tijd je met beperkte middelen maximaal bereiken. Nu grote partijen in bouwprojecten een stap hebben teruggedaan, moet je goed analyseren waarin je investeert en wat mensen zelf bottom up kunnen bijdragen. Dat betekent de tijd nemen, faseren en loslaten op momenten waarop de situatie daarom vraagt. Je kunt beter een klein deel goed doen, dan geforceerd alles in één keer willen doen. Als het eerste resultaat bevalt, kun je het project verder uitbreiden. Zowel architecten als de overheid moeten zich beraden op hun rol in dit proces en zich afvragen wanneer bottom up initiatieven hieraan een positieve bijdrage kunnen leveren.
Den Haag? Ik ben met mijn bureau gestart in Rotterdam en later naar Den Haag verhuisd. Den Haag is formeler en dat biedt minder ruimte voor experiment. Misschien is de noodzaak hiervoor in Den Haag kleiner dan in een stad als Rotterdam. Er zijn in Den Haag veel groene plekken en veel kwalitatief goede wijken. Bovendien zorgt de ligging aan zee voor een specifieke dynamiek in de stad. De zee trekt mensen van buiten aan, maar Hagenaars gaan uiteraard ook graag naar het strand. In de kuststrook zijn altijd vrijplaatsen met ruimte voor experiment nodig, zoals nu het surfdorp Fast.
beter een klein deel goed doen, dan geforceerd alles in één keer
Debat? Ik vind het een gebrek dat Den Haag geen architectuurcentrum heeft. Je moet jezelf als stad profileren en de plaatselijke kennis van de stad op een hoger niveau brengen. De burgers van Den Haag kunnen nog beter betrokken worden bij het debat over de manier waarop de stad zich zou moeten ontwikkelen en hoe dat ruimtelijk kan worden vertaald.
Werkplek? De Cabellerofabriek in de Binckhorst is een fantastische werkplek, ik krijg hier altijd een goed humeur. Soms, als er veel mensen buiten zitten, hangt er de sfeer van een strandpaviljoen. De flexibiliteit van het gebouw is groot. Mensen kunnen gemakkelijk naar een grotere of kleinere ruimte doorschuiven of ruimten delen. Ik werk niet heel veel samen met andere bureaus in het gebouw, maar doe door het onderlinge contact wel de nodige inspiratie op. Dat geldt ook voor culturele initiatieven in de Binckhorst zoals het Binckhorstfestival en Op Trek van Sabrina Lindeman.
Beste mevr. onlangs hebben ik en een mede bewoner van het Ammersooiseplein bij U inhet gebouw de Banier geluisterd naar de herinrichting en nu zijn zij al een heel end maar ik en mijn buurman vinden dat er van de foto op het bord en de foto die word aan gegeven op de website van de boomridders dat klopt niet helemaal met elkaar want er worden de speeltoestellen op aan gegeven en er staat er een in het rood aangegeven maar dat zijn houten palen geworden en is het mogelijk want dat wordt door een mevrouw aan mij gevraagd of dat de twee hoge plantenbakken die bij haar voor de deur staan verplaatst kunnen worden want achterin waar de fietsen rekken staan is een hele losse ruimte namens die mevrouw alvast bedankt en een hele andere vraag op de website van de boomriddeers word ook gepraat over een vleermuizenkast waar zin die vleermuizen en die bijen kast kan die weg blijven want ik ben allergies voor bijen al vast bedankt
Beste dames en heren, ik ben attent gemaakt op uw ontwerp voor de Roze Hallen. Wellicht kunnen er neststenen voor gierzwaluwen en vleermuizen ingebouwd worden in het ontwerp.
De Gierzwaluwwerkgroep geeft graag advies. Zie de website van Waveka Natuurbeschermingsartikelen, Zwijndrecht.